مقدمه سند ریاضی دبستان‌های مفید
در سند ریاضی دبستان‌های مفید یا به عبارت دیگر راهنمای آموزش ریاضی در دبستان‌های مفید، سعی بر آن است که به تمام موضوعات و فرایندهای مرتبط با ریاضی بپردازیم. نگاهمان در همه سند، معطوف به این است که کودکان مفاهیم ارزشمند و فرایندهای ریاضی را همراه با درک آن‌ها یاد بگیرند.
چرا همه‌ی کودکان باید ریاضی یاد بگیرند؟
نیاز به ریاضیات در زمان‌های که در آن زندگی می‌کنیم، جنبه‌های مختلفی دارد که به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
ریاضیات برای زندگی: دانش ریاضی، فرد را برای زندگی روزمره توانمندتر می‌کند. فکر کردن برای حل مسئله‌های مختلف مانند بیمه و سرمایه‌گذاری، تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی دربارة خرید یا فروش، نمونه‌هایی از کاربرد ریاضی در زندگی روزمرّه هستند.
ریاضی به عنوان میراث بشریت: ریاضیات یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای فرهنگی و معنوی بشر است و هر نسل می‌تواند ضمن بهره بردن از جنبه‌های زیبا و شگفت‌آورش، آن را توسعه دهد و به نسل بعد منتقل کند.
ریاضی برای شغل: در شغل‌های مختلف، از سیستم بهداشتی تا طرّاحی و معماری، ریاضیات نقش بی بدیلی دارد و دسترسی به آن برای همة دانش‌آموزان، در دستیابی آن‌ها به شغل مناسب موثر است و موجب کم شدن فاصلة طبقاتی می‌شود.
ریاضیات برای پیشرفت جامعه علمی و فنی: گرچه ریاضیات پایه در بسیاری از مشاغل، کاربرد دارد، در برخی رشته‌ها مانند ریاضی، آمار و انواع رشته‌های مهندسی، ریاضیات پیشرفته‌تر اساس کار است و پیشرفت در ریاضی به منزله پیشرفت در این علوم و توسعه علم و تکنولوژی است که همه از آن بهره‌مند می‌شوند. بدین ترتیب، امیدواریم ایجاد فرصت ریاضی‌ورزی برای همه، به توانمند شدن همه کودکان و زندگی بهتر برای جامعه بینجامد.
اگر چه پیشنهاد ما این است که همه کودکان از آموزش با کیفیت ریاضیات برخوردار باشند، ولی با این حال همه آن‌ها به یک اندازه ریاضی یاد نمی‌گیرند. دانش‌آموزان توانایی‌ها و علایق مختلفی دارند و در برنامه آموزشی باید به تنوع آن‌ها توجه کرد؛ هم آن‌هایی که به ریاضیات علاقه دارند و می‌خواهند بیشتر بیاموزند و هم دیگرانی که نیازهای ویژه دارند.
این سند چه کمکی به آموزش ریاضی در دبستان می‌کند؟
هدف این سند، پشتیبانی از معلّمان، جهت غنی کردن کلاس درسشان است، به همین منظور در این سند:
- مجموعة به هم پیوسته‌ای از اهداف و مسیر رسیدن به آن را توصیف کرده‌ایم.
- به یادگیریِ معنادار و متصل به یادگیری‌های قبلی توجه کرده‌ایم.
- از مثال‌های واقعی کلاس درس‌های مجموعه و منابع دیگر برای توضیح استفاده کرده‌ایم.
امیدواریم که مطالعه این سند بتواند فرصت گفتگو و به اشتراک‌گذاری ایده‌ها را فراهم آورد و راهنمایی برای تشخیص ایده‌های ارزشمند باشد.
این سند چگونه تهیه شده است؟
منبع اصلی این سند، سند مبانی و استانداردهای ریاضی مدرسه‌ای[1] تألیف شده در شورای ملی معلّمان ریاضی[2] بوده است؛ اما در مسیر تدوین سند، آن را با اسناد دیگر، از جمله کتاب‌های درسی ریاضی دوره دبستان، تطبیق داده‌ایم.
در این مسیر، فرهنگ یاددهی و یادگیری در دبستان‌های مفید را به عنوان شاخصی برای شدنی بودن یا نبودن پیشنهادهای ارائه شده در سند، در نظر گرفته شد و جهت کاربردی‌تر شدن سند از نظرات بسیاری از معلمان عزیز مجتمع مفید استفاده گردید که از همه آن‌ها سپاسگزارم؛ به ویژه از محدثه کشاورز اصلانی که ویرایش اولیه سند دوره دوم دبستان را آماده کردند و از مهدی شریعتی‌راد، مریم جلقازی و سمیه شعبانی که در طول مسیر، متن را مطالعه و پیشنهادهای خود را ارائه کردند.
برنامه درسی مفید ذیل برنامه درسی ملی طراحی شده است و این سند نیز به اصول یادگیری در برنامه درسی مفید پایبند است. از اعضای گروه الگوی آموزشی دبستان‌های مفید که پیش‌نویس سند و در ادامه هر یک از نسخه‌های سند را مطالعه کردند و تطبیق آن با اسناد بالادستی را مورد بررسی قرار دادند، ممنونم.
زهره پندی
بهار ۱۳۹۹
[1] Principles and Standards for Grades K-8
[2] National Council of Teachers of Mathematics (NCTM)